We hebben allemaal wel eens last van slapeloosheid,
vooral tijdens periodes van verhoogde stress. Het kan zijn dat je lang wakker ligt voordat je in slaap valt, of dat je wel snel inslaapt maar veel te veel droomt zodat je uitgeput wakker wordt. Of misschien lig je uren wakker, te piekeren over van alles en nog wat, van de ene zij op de andere draaiend, en je zorgen makend dat je te weinig slaap krijgt.
Gevolgen van slecht slapen
Slechte slaap kan deze negatieve gevolgen hebben:
- slaperigheid overdag, geïrriteerdheid, heftigere emoties, depressieve gevoelens
- geheugenproblemen, concentratieproblemen, traagheid in denken
- gezondheidsproblemen, verminderde weerstand.
Als iemand bijna elke nacht niet goed slaapt of overdag nog moe is dan kan er sprake zijn van een slaapstoornis. Wanneer de klachten zich drie of meer nachten per week voordoen en ze langer dan drie maanden duren spreekt men van chronische slapeloosheid of insomnia.
Ongeveer 10% van de Nederlanders heeft last van chronische slapeloosheid.
Goede slaap, rust en herstel
-
Hoeveel slaap heb je nodig?
Een goede nachtrust is essentieel voor de gezondheid, zowel geestelijk als lichamelijk. Sommige mensen hebben meer slaap nodig dan andere. Tieners bijvoorbeeld hebben 9 uur per nacht nodig, ouderen vaak maar 6, maar de meeste mensen hebben voldoende aan 7 tot 8 uur slaap om goed te kunnen functioneren en gezond te blijven. Wanneer je je uitgerust voelt, alert bent, en goed functioneert overdag dan heb je waarschijnlijk de juiste hoeveelheid en kwaliteit van slaap gehad.
-
REM slaap en Diepe slaap
Een nacht goed slapen betekent dat je ongeveer 5 slaapcycli doormaakt. Een slaapcyclus bestaat uit vier fasen en iedere fase kent een andere hersenactiviteit. Fases 1 en 2 zijn zeer lichte slaap (in fase 1 ben je nog half wakker, in fase 2 kan je nog makkelijk wakker worden), fase 3 is diepe slaap met trage hersengolven (dan ‘slaap je als een blok’), en fase 4 is de droomslaap of REM slaap (Rapid Eye Movement slaap waarbij de hersens druk bezig zijn en de ogen snel heen weer bewegen).
Goede slaap is dus niet alleen een kwestie van het aantal uur, alhoewel dat ook meetelt, maar ook van hoeveel slaapcycli je doormaakt, en dan vooral wat de verhouding is binnen die cycli tussen REM en diepe slaap.
Diepe slaap en REM slaap zijn de belangrijkste fasen voor de kwaliteit van de nachtrust. Tijdens die diepere slaapfase zijn je lichaam en geest zich aan het herstellen en genezen van de inspanningen van de dag, en krijgt het immuunsysteem een oppepper. Het grootste deel van de slaaptijd zou moeten worden doorgebracht in de diepe slaap, met trage hersengolven.
De lichte REM slaap wordt gekenmerkt door een verhoogde hartslag, snellere ademhaling, en grotere hersenactiviteit. Het lichaam is zeer ontspannen, bijna verlamd. REM slaap speelt een rol bij de processen die herinneringen in ons geheugen opslaan. Ook kan te weinig REM slaap de concentratie en het leervermogen negatief beïnvloeden.
Mensen hebben gemiddeld vier tot vijf REM periodes per nacht, van elk ongeveer 20 minuten, met tussenpozen van 90 minuten. De eerste 4 à 5 uur van de slaap wordt ook wel kernslaap genoemd, omdat de hoeveelheid diepe slaap het grootst is in de eerste 3 cycli, en er ook flink wat REM slaap optreedt.
Bron: brochure Hersenen en slaap van de Hersenstichting Nederland, gratis te bestellen
Kijk voor meer informatie op de site van WijZijnMind over slapeloosheid en slaapstoornissen. Ook op de website van de Hersenstichting staat veel goede informatie, over slaap en de hersenen (de slaapcycli en de biologische klok), en slaapstoornissen.